Sunday, November 6, 2016

Malački sultanat

izvor: http://lostislamichistory.com/sultanate-of-malacca/

Kao raskrsnica trgovinskih puteva između Indijskog okeana i Istočne Azije, Malajski arhipelag je uvijek bio bogata, raznolika i politički bitna regija. Islam se počeo širiti u tim prostorima ubrzo nakon smrti Allahovog Poslanika sallallahu 'alejhi ve sellem.  Stoljećima kasnije, narodi s prostora jugoistočne Azije polahko prihvataju islam i formiraju muslimanske gradove i kraljevstva.
Jedno od možda najbitnijih kraljevstva bio je Malački sultanat koji je dostigao svoj vrhunac u 14. stoljeću. Kao moćno i utjecajno carstvo, širenje islama je bilo usko povezano sa širenjem Malačkog sultanata. Nažalost. Melakajski sultanat neće dugo potrajati jer će u 1511. godini biti osvojen od Portugala i time će započeti stoljetni period europske dominacije.

USPON MALAČKOG SULTANATA                                                                                              
Jedan on najbitnijih trgovinskih puteva tog vremena je bio preko Malačkog  moreuza. On je graničio na sjeveru sa Malajskim poluostrvom a na jugu sa ostrvom Sumatra, bila je to glavna veza između indijskog okeana i Južnog kineskog mora. Rezultat toga je bio da se većina trgovine tih prostora obavljala na ovom uskom prolazu, stvarajući bogata trgovinska kraljevstva na svojim obalama.

Oko 14. stoljeća, lokalni kralj Iskender Šah je osnovao kraljevstvo na prostoru današnje Malake, na sjevernoj obali Malačkog moreuza. Neki dokumenti sugerišu da je bio od onih koji su prešli na islam, dok drugi dokazi kažu suprotno. U bilo kojem slučaju, nekoliko decenija nakon formiranja Malački sultanat 1 je postao jedan od većih promotora islama u regionu.

Kao moćno kraljevstvo koje se brzo širilo, Malački sultanat je bio primjerni oblik kulture koju su i okolne zemlje pokušavale primijeniti. Ova ujedinjena kulturna cjelina je pomogla otpočinjanju masovnog širenja islama u regionu. Prihvatanje Malačkog načina života, kulture i primanje islama je bilo toliko povezano da bi se govorilo za nekog ko primi islam, ”mesuk Melaju” što bi približno značilo ”Ušao na teritoriju Malaja”.

Dodatak ovom širenju islama je bilo i učestalo prisustvo Indijaca i Arapa muslimana koji su dolazili sa Zapada radi trgovine doneseći sa sobom i vjeru koju su zatim širili među lokalnim stanovništvom. Još jedan od faktora su bile i česte posjete Kineskog admirala Zheng He-ja koji je primio islam i takođe doprinio širenju islama na Malajskom arhipelagu. Bitno je napomenuti da nije bilo prinudnog mijenjanja vjere dok je region polahko ulazio u okvire islama.

DOLAZAK PORTUGALACA

U kasnom 14. stoljeću Portugalsko kraljevstvo je bilo u potrazi za novim trgovačkim prilikama. Umjesto da se pouzdaju na kopnene puteve do Azijskih trgovaca začinima kojima su dominirali Veničani, Portugalci su odlučili da pronađu pomorski put do Kine. Istraživač Vasko De Gama je uspio da krajem 14. stoljeća preko južnog vrha Afrike uz pomoć muslimanskih navigatora koji su bili upoznati sa Indijskim okeanom da uspostavi novu rutu.

Sa ovim novim otkrićem u Europi, Portugal je ubrzo postao jaka pomorska sila u Indijskom okeanu i pokušala da dominira na Azijskom tržištu začina. Nakon što su napravili svoje baze u Indijskim gradovima Goa i Calicut oko 1510. godine Portugalci su se fokusirali na Istok za širenje svoga trgovačkog carstva. 1511. odlučuju da osvoje jednu od bitnijih Malačkih luka da bi tako kontrolisali trgovinu sa Kinom. Na početku su pokušavali da uspostave prijateljske odnose sa malačkim sultanom Mahmudom Šahom i da to iskoriste kao oslonac u tom kraljevstvu. Međutim nakon što biva upozoren od tamilskih muslimana koji su svjedočili zvjerstva koja su Portugalci učinili u Goa-i. Sultan Mahmud odbija Portugalcima pristup gradu.

Kao rezultat, Portugalski komandant Afonso de Alboquerque na 25. juli 1511. godine otpočinje sa opsadom grada. Uprkos ujedinjavanju sa okolnim muslimanskim državama, Sultanat biva nemoćan da se odupre nadmoćnom Portugalskom naoružanju i do kraja augusta grad biva pokoren.
Portugalci uskoro počinju sa izgradnjom tvrđave ”A Famosa” koja im kasnije pomaže u odbijanju Malajskih protunapada. Većina grada uključujući zgrade Malačke uprave i centralnu džamiju biva razoreno i kamen koji je ostao iza porušenih zgrada biva korišten pri izgradnji tvrđave. Ovo je predstvaljalo zvanični kraj Malačkog sultanata i ulazak regiona pod kontrolu stranaca po prvi put u historiji.
                                                               
Narednih 150 godina Portugalci će kontrolisati poznati i bogati  Malački moreuz pokušavajući da u potpunosti pokore njegovu populaciju. Pokušaji da se stanovništvo prevede na katolicizam su se ispostavili kao potpuni promašaj. Ekonomska i politička dominacija u regionima koji će kasnije postati Malezija i Indonezija je potrajala čak i u 20. stoljeću. Poslije Portugalaca dolaze Holanđani u 16. i Britanciji u 18. stoljeću. Međutim uprkos dugom periodu Evropske konolizacije islam se nastavio širiti regionom pa čak i dan danas predstavlja osnovu društva Jugoistočne Azije.